Arpa filizlendirme, çimlendirme ve fermentasyonu
Arpa buğday veya diğer tohumlar kendilerini yiyen canlılardan korunup
tekrar toprakla buluşabilmek için, sindirilmeyi engelleyici bir çok
mekanizmaya sahiptir. Böylece tohumların önemli bir kısmı sindirilmeden
dışkıyla çıkar. Hatta bir kısmı toprağa döndükten sonra çimlenir. Tohum
içindeki proteinler, yağlar ve minerallerin çoğu yiyen canlı tarafından
sindirilemez.
Tohumlarda bulunan bu beslenmeyi engelleyici sistemler,
aynı zamanda bağırsaklardaki diğer besin kaynaklarından gelen besinlere
bağlanarak onların sindirilmesini de engeller.
Bu beslenmeyi engelleyen maddeler: fitik asit, enzim baskılayıcı
moleküller, tanin ve sindirimi zor proteinlerdir.
Bu maddeler bağırsaktan kalsiyum, magnezyum, bakır, demir ve çinko
emilimini de engellerler.
Pankreas hastalıkları, sindirim sistemi hastalıkları ve alerjilere neden
olurlar.
Tohumlar filizlendirilirse, çimlendirilirse veya fermente edilirse
tohumların beslenmeyi engelleyen maddeleri etkisini kaybeder ve
besinlerin bioyararlanımları artar, ayrıca B vitaminleri, C vitamini,
folat, lisin gibi önemli esansiyel amino asitler ve lifler artar.
Aynı miktar tohumdan çok daha fazla besin elde edilir, besleme maliyeti
azalır.
Filizlenme (Sprouting): tohumun canlanmaya başlamasıyla birlikte minik
bir kök oluşturması aşamasıdır.
Çimlenme (Fodder): filizin büyümeye devam etmesi ve çim haline
gelmesidir.
FİLİZLENDİRME YÖNTEMİ:
Az sayıda tavuk varsa bir süzgeç bir kase yeter.
- Süzgece tohumları koy
- Süzgeci büyükçe bir kaseye oturt, kaseyi suyla doldur, bir gece
beklet.
- Sabah süzgeci kaseden kaldır, suyunu süz,
- Kasedeki suyu boşalt, muslukta akarsuyla süzgeçteki tohumları durula.
- Boş kasenin içine süzgeci yüksekte tutacak bir çember kapak yerleştir
ve tohum dolu süzgeci bunun üstüne oturt, bu şekilde tohumlar su içinde
kalmayacaktır. Su alta süzülecektir.
- Kaseyi güneş görmeyen bir yere yerleştir, üstünü kağıtla kapat ışık
almasın.
- Günde iki kez süzgeci musluk altında yıka ve içindeki tohumları
karıştır. (bu şekilde tohumlarda mantar üremesi engellenir.)
- Yıkama işlemine 2-3 gün daha devam et, (tohumdan minik kökler
çıkıncaya kadar)
- Tavuklara ver.
Çok sayıda tavuk varsa 20 litrelik bir peynir kovasının altına ve yan
yüzeyin alt kısımlarına küçük delikler açın, (tohumların çapından daha
küçük delikler olmalı), Bu kovayı deliksiz diğer kovanın içine
yerleştirin, 1/3 kısmını arpa ile doldurun, üstünü tamamen örtecek
şekilde su ile doldurun.
Ertesi gün delik kovayı çıkartıp, suyunu süzün ve günde 2 kez tohumları
musluk suyuyla yıkayıp süzdükten sonra tekrar deliksiz kovaya
yerleştirin, böylece mantar üremesini engellemiş olursunuz. 2-3 gün
sonra tohumlar filizlenince tavuklara servis yapabilirsiniz.
ÇİMLENDİRME YÖNTEMİ:
Çimlendirme; filizlendirme işleminin 3. günden sonra 7. güne kadar
sürdürülmesiyle yapılır. Özellikle kış aylarında yararlıdır ancak geviş
getiren hayvanlar için daha yararlıdır. Tavuklar çayırda ottan küçük
parçalar koparıp yiyebilir, bunun yanında da bol bol böcekler yiyerek
dengeli beslenebilir, ancak serbest gezmiyorlarsa sadece çimlendirilmiş
arpadan yeteri kadar yararlanamaz. Ayrıca çimlendirme sırasında süre
uzadığı için mantar üremesi ve kök çürüğü sorunu besin değerini
düşürmektedir. Çimlendirme sırasında artan besin değerinin tavuklar için
faydası da sınırlı olmaktadır, çünkü tavukların geviş getirme şansı
yoktur.
- Çimlendirmenin avantajları
o 4 mevsim taze yeşil yem sağlar
o 50 kilo arpadan 300 kilo yem üretir
- Saman saklama sorunu kalmaz
- Tazedir, doğaldır
- Özellikle geviş getiren hayvanlar için yararlıdır, bunlar mide
asiditesi düşük olduğu için tohumları yeteri kadar sindiremez
- Parazit hastalıkları bulaşma riski yoktur
- Çok küçük bir alanda, çok az su ve enerji tüketerek üretilebilir
- Hayvanlar için lezzetlidir, severek , iştahla yerler
- Besin değeri çok yüksektir
- Maliyeti çok düşüktür
Arpa daneleri % 12.7 ham protein, % 5.4 lif içerir, 7 günlük arpa çimi
ise % 15.5 protein, % 14.1 lif içerir, yemin sindirilebilirliği de %
40’dan, % 80’e çıkar.
Filizlenme ve çimlenme süresince üretilen proteinler, tohumdaki
sindirimi zor olan proteinleri parçalar ve sindirimi kolay olan amino
asitlerine ayırır. Lif miktarı artar, önemli vitaminler üretilir, fitik
asit, tanin gibi sindirimi engelleyici maddeler parçalanır. Tohum içinde
bulunan nişasta özellikle geviş getirenlerde mide asiditesini
arttırarak sorun yaratmaktadır, çimlenmeyle bu nişasta da ortadan
kalkar.
Çimlendirmenin en önemli sorunu bu işlem sırasında mantar üremesidir.
Bu nedenle çimlendirilecek arpa önce % 1.5 - 2 hidrojen peroksit
konsantrasyonunda 12 saat bekletilmeli ve içindeki mantar sporları
öldürülmelidir.
Bazı kaynaklar bu mantar sporlarını öldürmek için çamaşır suyu
(Hipoklorit) önermektedir, ancak hipoklorit organik maddelerle
birleştiğinde dioxin’lerin oluşmasına neden olur, dioxinler kanserojen
bileşiklerdir ve doğada kolay kolay yok olmazlar, dioxinli gıdaları
yiyen hayvanların, etine, sütüne, yumurtasına geçer ve bu yolla bunları
tüketen insanlara geçip vücutlarında birikir ve bu ÇOK TEHLİKELİDİR.
Hidrojen peroksit % 36 konsantrasyonda şişesi açılıp solunursa veya
vücudun bir yerine değerse çok tehlikeli yakıcı bir maddedir. Bu
nedenle 3 litre suya yaklaşık 150 ml % 36’lık hidrojen peroksit
eklenirken. Gaz maskesi, koruyucu gözlük ve özel, lastik, kimyasala
karşı koruyucu eldivenler giyilmeli ve bu işlem mutlaka açık havada
yapılmalıdır. Suyla karıştığında hidrojen peroksit konsantrasyonu % 1.8
olacaktır, bu durumda hidrojen peroksitin hiçbir zararı yoktur.
- 12 saat hidrojen peroksit solüsyonunda bekleyen arpanın suyu süzülür,
çeşme suyuyla yıkanır
- 1 cm kalınlığa kadar altında drenaj delikleri olan tavalara konur
- 3 gün boyunca Günde 3-4 kez üstüne su püskürtülür ve karanlık olması
için üstü örtülür.
- Tavada su birikmemesi çok önemlidir, birikirse yine mantar üreyebilir
- 4. günden itibaren üstü açılır ve beyaz ışıklı floresan lambayla
aydınlatılır
- 7 ci gün artık çim 5-7 cm boya ulaşmıştır, kökler tavanın altında
birbirine öyle geçmiştir ki halı gibi olmuştur. Artık tavadan çıkartılıp
özellikle geviş getiren hayvanlara verilebilir
- Eğer tavuk, bıldırcın gibi kanatlılara verilecekse küçük parçalara
keserek ayırmak gerekir.
Arpa fermentasyonu:
Tavuk gıdalarının fermentasyonu, probiyotik gıda oluşturuyor, yumurtanın
sayısını, ağırlığını arttırıyor, kabuğunu güçlendiriyor, besinlerin
sindirilme oranını arttırıyor, tavuğun barsak sağlığını ve immün
sistemini güçlendiriyor, Salmonella ve E.coli gibi zararlı, hastalık
yapıcı mikroplardan koruyor. Tavuk gelişimini hızlandırmak için
kullanılan antibiyotiklere gerek kalmadığı gibi daha da etkili büyüme
sağlıyor.
Civcivlerin büyümesini hızlandırıyor,
Kovanın üçte birini arpayla doldurun
Üstünü tamamen kapatacak şekilde klorsuz su ile doldurun, yüzeyde yüzen
arpa ve saman artıklarını süzgeçle toplayın
Suya 1 bardak evde yapılmış fermente turşu suyu veya laktoserum ekleyin
Kovanın ağzını hava almayacak şekilde sıkıca kapatın.
3 gün bekleyin
Sonra süzgeçle aldığınız arpaları tavuklarınıza servis edin.
Turşu kokusu olmalıdır, kötü koku varsa kompost kutusuna dökün
hayvanlara vermeyin
Aldığınız arpa kadar yeni arpayı da kovaya ekleyin
Tavuklar bunu yarım saat içinde bitirmelidir gün boyu yemlikte kalırsa
içinde mantar üreyebilir.
Fermente gıdaların emilimi daha kolay ve etkilidir
Tavuklar çok sever çok azını ziyan eder
Normalde yediklerinin yarısı veya yarısından biraz fazlasıyla doyarlar
Daha az yer , daha çok beslenirler
Fermentasyonla tohum içindeki yararlı enzimler aktive olur tohumda
olmayan proteinler ve vitaminler (folik asit, riboflavin, niasin, ve
thiamin, K2 vitamini) üretilir.
Kullanılan su klorsuz olmalıdır
Suyu azaldıkça su eklenir
Direkt güneşten uzak tutun, gölge serin yerde bekletin
Civcivlere ve yavru ördeklere de verilebilir
Ekşi maya gibi kokar.
